نحوه برخورد و واکنش مناسب با کودکان بیش فعال، یکی از موضوعات مهم والدینی است که با این مسئله درگیر میباشند. در ارتباط با این مشکل، بازی درمانی کودکان بیش فعال یکی از روشهای موثر در جهت بهبود مسائل این گروه از کودکان است. شاید تصور کنید که کودک بیش فعال بیشتر از همسالان خود تحرک و فعالیت دارد. اما در حقیقت تمامی این کودکان با این ویژگی، بیش از حد نمیدوند، نمیخورند و تحرک ندارند. در واقع مشکل آنها با کنترل حرکاتشان، برحسب موقعیتهایی که در آن قرار میگیرند میباشد. این امکان وجود دارد که این گونه کودکان به هیچ وجه نتوانند در سر کلاس یا در یک مهمانی سرجای خود بمانند. در نقطه مقابل کودکان بیش فعالی هستند که میتوانند آرام بنشینند و عصبی هم نباشند، اما حواسشان به کاری که انجام میدهند نیز پرت شود.
خصوصیت این دسته از کودکان این است که نمیتوانند بر روی کاری که انجام میدهند تمرکز داشته باشند. به عبارت دیگر آنها مانند همسالان خود توانایی به پایان رساندن کارها را نداشته و حتی نسبت به کارهای روزمره خود، بیتفاوت هستند. به طور کلی میتوان گفت بیش فعالی در کودکان سبب میشود تا نسبت به محیط پیرامون خود و دستورات والدین بیتفاوت باشند. از آنجایی که برای تشخیص و بهبود این مشکل نیازمند آگاهی هستید، در مطالب امروز فروشگاه اسباب بازی فروشی آنلاین شازده کوچولو روشهایی ارائه میدهیم که بتوانید زندگی بهتری را در کنار این کودکان تجربه کنید. پس تا پایان این پست آموزشی را دنبال کرده و مطالعه نمایید.
علائم بیش فعالی در کودکان را شناسایی کنید
پارهای از مشخصاتی که برای کودکان بیش فعال میتوان در نظر گرفت شامل موارد زیر میباشد:
- اغلب، نمیتوانند یک کار را به پایان برسانند.
- غالبا به دستورات و حرفهای والدین خود و بزرگترها گوش نمیدهند.
- معمولا در تمامی حالات حواسشان پرت است.
- توانایی تمرکز بر روی یک کار به مدت طولانی را ندارند.
- از هر کاری زود خسته میشوند.
- غالبا، پیش از اینکه بیندیشند، مشغول به کار میشوند.
- به صورت مداوم فعالیتهای مورد علاقه اش را تغییر میدهد.
- معمولا هیچ سازمان دهی در او دیده نمیشود.
- در تمامی اوقات باید توسط والدین و بزرگترهای خود تحت نظارت و کنترل باشد.
- توانایی صبر کردن و در انتظار نوبت ایستادن را ندارد.
- نمیتواند آرام بنشیند. بازی درمانی کودکان بیش فعال در این زمینه موثر واقع میشود.
- در تمامی مکانها میدود و یا از در و دیوار و ارتفاعات بالا میرود.
- مثل یک ماشین، بیوقفه در حال فعالیت است.
- در محیطهای آموزشی و در سر کلاس درس، سخنان معلم خود را قطع کرده و در کلاس اختلال ایجاد میکند.
تمرین تمرکز برای کودکان بیش فعال
اختلال عدم تمرکز در کودکان بیش فعال باعث میشود تا کودک نتواند حواس خود را کنترل کند. بنابراین زمانی که از او بخواهید کار خاصی را انجام دهد، حواسش پرت میشود. در ادامه برای بهبود عملکرد این کودکان راهکارهایی را ارائه میدهیم:
به کودک بیاموزید که تماس چشمی با افراد برقرار کند
یکی از نقاط مشترک کودکان بیش فعال این است که نمیتوانند برای مدت طولانی به کسی که در حال صحبت کردن است، نگاه کنند. در صورتی که والدین بتوانند این مشکل بزرگ را از میان بردارند، به فرزند خود کمک قابل توجهی خواهند کرد. لازم به ذکر است که برقرار کردن تماس چشمی با کودکانی با اختلال ADHD کاری سخت و دشوار خواهد بود. بنابراین تمام تلاش خود را بکار گیرید و در زمان صحبت با کودک خود روبروی او قرار گرفته و به چشمان او نگاه کنید. علاوه بر این از او نیز بخواهید که به چشمان شما نگاه کرده و صحبت کند. برای نتیجه بهتر، اگر حس میکنید چیزی در اطراف حواس او را پرت میکند، آن را از دسترس خارج نمایید.
عدم تمرکز را با عمل «نابود کردن» کاهش دهید
معمولا اگر از کودکان بیش فعال بخواهید که کاری را برایتان انجام دهند، در اکثر مواقع موفق نخواهند شد. چرا که آنها آنقدر حواسشان به جاهای مختلف پرت میشود که یادشان میرود چه کاری قرار بوده انجام دهند. علت این حواس پرتی ها شامل وسایل خانه، صداهای مختلف، لامپ، کلید پریز و حتی صدایی از بیرون از خانه میشود. در این شرایط والدین باید یک راهکار موثر را به کودک خود بیاموزند. میتوانید به فرزند خود بگویید که اگر حواست در زمان انجام کاری پرت شد، عامل حواس پرتی را منهدم کند.
یک اسلحه فرضی و خیالی مانند انگشت دست این کار را به بهترین صورت برای او انجام میدهد. مطمئن باشید که روش بازی درمانی کودکان بیش فعال، علاوه بر این که مفید واقع میشود برای او جذاب خواهد بود. در صورت مشاهده موفقیت کودکتان در این زمینه و اجرای صحیح دستورات، او را تحسین کرده و پاداشی را برایش در نظر بگیرید. خرید اسباب بازی پسرانه برای فرزند پسر شما یک گزینه بسیار عالی و جذاب میباشد. البته جذابیت این کار را میتوان با خرید تفنگ اسباب بازی دولول دو چندان کنید.
به فرزند خود بیاموزید موارد اضافی را نادیده بگیرد
در این روش برخلاف روش قبل از نادیده گرفتن استفاده میشود. به این صورت که باید با کودک خود یک بازی را ترتیب دهید. از او بخواهید که خود را به کاری که نیازمند تمرکز است مشغول کند. ابن کار میتواند انجام تکالیف یا نقاشی کردن و یک بازی فکری باشد. اکنون شما سرو صدا ایجاد کرده و در اطراف کودک قدم بزنید. اگر با تمامی این موانع تمرکز با هم حواسش به کار خود گرم بود، شما بازنده بازی هستید. اکنون میتوانید او را تشویق کرده و حتی یک جایزه هیجان انگیز برایش در نظر بگیرید.
از یک ساعت زنگ دار برای تمرکز بیشتر کمک بگیرید
یکی از روشهایی که در تمرینهای تمرکز کودک به شما کمک میکند، استفاده از تایمر است. پس وانمود کنید که به صندلی چسب زدهاید و از فرزند خود بخواهید که بر روی آن بنشیند. زمانی که او به صندلی چسبید، از او بخواهید تصور کند که دیگر افراد و اعضای خانواده نیز به جاهای خود چسبیده و آرام گرفتهاند. میتوانید در این شرایط با کودک خود همراه شده و خود را نیز در مکانی به ظاهر بچسبانید. او را تشویق کنید تا بکوشد ساعت را شکست دهد.
بدین ترتیب او میآموزد که هر زمان که نیاز باشد در هر مکانی آرام بنشیند و تمرکز داشته باشد. پس از انجام این مرحله که نوعی بازی درمانی کودکان بیش فعال نیز محسوب میشود، به او نشان دهید که چگونه از ساعت برای کنترل رفتارش بهره گیرد. به عنوان مثال برای تمرکز در تکالیف مدرسه، از او بخواهید زمانی را مشخص کرده و در زمان تعیین شده کارش را به اتمام رساند. برای نمونه: «این درس را ظرف ۱۰ دقیقه خواهم خواند.»
سپس به او بگویید ساعت را روی ۱۰ دقیقه تنظیم کرده و در این مدت زمان فقط تکالیف خود را تمام کند. در ادامه هر بار که به انجام این کار موفق شد، میتواند یک مرحله جلو رفته و هدف بعدی را تعیین کند. به این صورت زمان انجام تکالیف و درس خواندن را افزایش دهد. لازم به ذکر است که اگر یک درس زمان بیشتری را نیاز داد، مثلاً بیست دقیقه، این تایمر را دو بار بر روی ۱۰ دقیقه قرار دهد. در ضمن بین این دو ۱۰ دقیقه یک تایم کوتاه استراحت داشته باشد. این روشی مفید و کاربردی به فرزندتان کمک میکند تا تمرکز پیدا کرده و حواسش به کارش جمع شود.
نکته
توجه داشته باشید که در صورت پیشرفت و کسب کنترل بر روی خود، کودک را تحسین کنید. تحسین، امتیازدهی و در نهایت پاداشها یک در تمرکز بیشتر کودکان بسیار تاثیرگذار است. برای دریافت نتایج بهتر، نوع پاداش و تحسینها را با سن و اخلاق کودک متناسب کنید. خرید خرس به عنوان جایزه برای بسیاری از کودکان یک هدیه جذاب و دوست داشتنی محسوب میشود. چرا که تمامی کودکان عروسکهای خرس را دوست داشته و به آن علاقمند میباشند. ارتباط با این عروسک آنها را به آرامش رسانده و استرسهای احتمالی را برطرف میکند.
روشهایی کسب آرامش را به فرزند خود آموزش دهید
همه ما میدانیم که وقتی آرامش داشته باشیم و هیجان زده نباشیم، عملکردی بهتری خواهیم داشت. بازی درمانی کودکان بیش فعال نیز ارتباط تنگاتنگی با آرامش کودک دارد. بنابراین موضوع آرامش در مورد کودکانی که بیش فعال بوده و با عدم تمرکز مواجه هستند، موضوعی مهم است. زمانی که کودک بیاموزد راههای کسب آرامش در داشتن تمرکز بیشتر به او کمک میکند، موفق خواهد شد. پس او باید آرام بودن را با خود تمرین کرده و در افزایش این مهارت والدین نیز به او کمک کنند. داشتن مهارتهای کسب آرامش، در به دست آوردن خونسردی و درست فکر کردن مسائل کودک، نقش بسزایی خواهد داشت.
تسلط بر خود را به کودک آموزش دهید
شما باید به فرزند خود بیاموزید که رفتارش را با گفتار شفاهی کنترل کند. به طور مثال زمانی که او با شما همراه است شروع به انجام کاری کرده و مدام با صدای بلند با خود حرف بزنید. به عنوان نمونه بگویید:« باید حواسم را به کاری که انجام میدهم جمع کنم؛ نباید بگذارم حواسم پرت شود.» بدین ترتیب به فرزند خود آموزش دهید که در مواقع نیاز مانند شما عمل کند. یعنی در زمانهایی که در کارش نیاز به دقت و کنترل دقیق دارد، با صدای بلند با خودش صحبت کند. در ادامه آرام و بیصدا تمرکز کرده و کارش را به بهترین صورت انجام دهد.
اسباب بازی برای کودکان بیش فعال
همانطور که میدانید کودکان مبتلا به بیش فعالی انرژی بالایی داشته و کنترل کردن آنها کاری سخت و دشوار است. انواع بازی و اسباب بازیها در ایجاد آرامش و تخلیه انرژی آنها تأثیرگذار میباشد. در ادامه چند بازی خانگی و اسباب بازی مناسب را معرفی میکنیم:
بازی «نگاهتو برنگردون»
در این بازی باید شما و فرزندتان به چشم یکدیگر خیره شوید. در ادامه هر کسی که زودتر خسته شد و نگاهش را برگرداند بازنده این بازی خواهد بود. لازم به ذکر است که زمان خیره شدن باید ثبت شود. هر باز که کودک بتواند مدت زمان بیشتری نگاهش را ثابت نگه دارد، او را تحسین کنید. در صورتی که فرزندتان دختر است، خرید اسباب بازی دخترانه او را بسیار خوشحال میکند. این نوع اسباب بازیهای تنوع بالایی داشته و جذابیت زیادی هم برای دختران به ویژه در سنین پایین دارند. انواع عروسک و وسایل خانه و آشپزخانه در لیست اسباب بازیهای دخترانه قرار دارد.
بازی «رادار»
این نوع بازی در لیست بازی درمانی کودکان بیش فعال قرار داشته و برای آنها مفید واقع میشود. در نظر داشته باشید که این بازی را پس از اینکه فرزندتان بازی قبلی را فرا گرفت به او بیاموزید. در این بازی باید به کودک یاد دهید که حواسش را به کسی که در حال صحبت کردن میباشد، متمرکز کند. همانطور که از نام این بازی پیداست او باید رادار خود را بر روی فرد مورد نظر قفل کند. در ضمن تا زمانی که تا آن فرد صحبتش ادامه داشته باشد، کودک باید حواسش جمع باشد.
میتوانید بازی را در هنگام غذا خوردن نیز انجام دهید. از دیگر اعضای خانواده نیز بخواهید که با هم صحبت کرده تا ببینید که آیا فرزندتان این بازی را درست انجام میدهد یا نه؟ فراموش نکنید که در صورت انجام صحیح این بازی او را تشویق کنید. علاوه بر این در مقابل تمرکز درست و بلند مدت به او امتیاز بدهید. بهتر است پس از اینکه کودک به طور کامل، این مهارت را یاد گرفت، با تحسین و امتیاز دادن ادامه دهید.
عروسک باربی
از تأثیرات خرید عروسک باربی بر کودکان بیش فعال، تقویت تمرکز و افزایش مهارتهای عاطفی و ارتباطی آنان میباشد. علاوه بر این اسباب بازی دیدن انیمیشنهایی که در آن عروسکهای باربی شخصیت اصلی داستان هستند برای کودکان دختر جذاب و تأثیرگذار است. کودک با دیدن کارتون به آرامش رسیده و توجه به جزئیات در او افزایش پیدا خواهد کرد. میتوان گفت تقریبا تمامی دختران به این نوع عروسک علاقمند بوده و با داشتن یکی از آنها در کنار خود قوه تخیل و خلاقیتشان بیشتر میشود.
جمع بندی نهایی
در مطالب بالا به بررسی بازی درمانی کودکان بیش فعال پرداختیم. این موضوع را به صورت جامع و کامل مورد بررسی قرار دادیم و نشانههای یک کودک بیش فعال را هم بیان کردیم. در ادامه نیز تمرینها و بازیهایی را برای والدینی که فرزندی بیش فعال دارند، شرح دادیم. گفتیم که یکی از نقاط مشترک کودکانی با این اختلال، این است که نمیتوانند مدت زمان زیادی را آرام یکجا بنشینند. پس در ابتدا باید مهارتهای تمرکزی و کسب آرامش را به فرزند خود آموزش دهید.
ترکیبی از بازیهای مناسب و آموزشهای ضروری در این زمینه به بهبودی علائم بیش فعالی کمک زیادی خواهد کرد. در نظر داشته باشید که نباید منتظر معجزه باشید، چرا که این نوع مشکلات یک شبه درمان نخواهد شد. بنابراین تنها راه کم کردن مسائل و مشکلات، کنار آمدن با این مسئله کودک است. در ضمن به یاد داشته باشید که تصحیح هر رفتاری در کودکان بیش فعال نیازمند صبر، حوصله، برنامه ریزی، تقویت و تحمل پیامدهای احتمالی خواهد بود. علاوه بر این انجام مشاوره و در صورت لزوم مراجعه به روانپزشک در این زمینه موثر میباشد.