در این پست آموزشی و تربیتی از فروشگاه اسباب بازی فروشی آنلاین شازده کوچولو به روش‌های اشتباه سرزنش کودک می‌پردازیم. شاید بتوان گفت یکی از رفتارهای آزار دهنده و آسیب‌زا از طرف والدین برای کودکان، سرزنش کردن است. البته این رفتار وقتی مخرب است که به صورت ناآگاهانه و نابجا مورد استفاده قرار گیرد. سرزنش مداوم از سمت والدین سبب می‌شود تا کودک لجبازی و عنادورزی را در پیش بگیرد. علاوه بر این زیاده‌روی در سرزنش سبب عدم تاثیرگذاری و ارزشمندی والدین خواهد شد. همچنین کودکی که مورد شماتت دائمی قرار گیرد به این شرایط عادت می‌کند. با این تفاسیر این نوع روش رفتاری عملاً هیچ تاثیری نداشته و مفید واقع نخواهد شد.
تجربه و تحقیقات نشان داده که کودک بدون مسئله وجود ندارد. پس یک پدر و مادر خوب باید توانایی حل مشکلات کودک را به صورتی مناسب داشته باشد. نحوه انتقال رفتار صحیح به کودکان توسط والدین و برخورد درست و موثر از ضروریات روابط والدین و فرزندان می‌باشد. برای اکثر پدران و مادران پذیرش اینکه گاهی رفتار مناسبی با فرزند خود ندارند، سخت و غیرقابل قبول است. اما خوب است با اندکی تفکر به برخی از رفتارها و روش‌های تربیتی در برابر کودکان شک کرده و سپس تجدید نظر کنید. در ادامه مطالب به بررسی تاثیرات منفی سرزنش کودک و راهکارهایی برای جایگزینی این روش‌ها خواهیم پرداخت. پس تا پایان این پست آموزشی با ما همراه شوید.
تاثیرات منفی سرزنش کودک
شاید برخی از والدین این تصور اشتباه را داشته باشند که با سرزنش کودکان بتوان رفتار کودک را تغییر داد. اما این روش تربیتی در اکثر مواقع بازتابی خوبی نخواهد داشت. در ادامه به بررسی تاثیرات منفی در روش‌های اشتباه سرزنش کودک می‌پردازیم:
ایجاد اضطراب و استرس
یکی از تاثیرات آسیب‌زای سرزنش در رابطه با کودکان، تبدیل شدن آنها به فردی مضطرب است. برخی از والدین به علت عدم آگاهی و وجود مسائل درونی حل نشده از سمت خود با فرزندانشان رفتار درستی ندارند. آنها غالبا در موقعیت‌های خاص و زمان‌هایی که از فرزندشان راضی نیستند او را مورد تحقیر و ملامت قرار می‌دهند. اما باید نظر داشت که مشکلات کودکان به یکباره حل نمی‌شود و سرزنش کردن فقط باعث عدم امنیت و آرامش او خواهد شد.
استرس و اضطراب کودک
لجاجت و عدم پیروی از دستورات
از دیگر تاثیرات منفی سرزنش کودک توسط والدین مشاهده لجبازی در اینگونه کودکان است. بنابراین پیش از اینکه فرزندتان به فردی لجوج تبدیل شود، با مهربانی و به صورتی صحیح با او برخورد نمایید. زمانی که کودک شما بدرفتاری می‌کند شاید قصد جلب توجه دارد. پس بیشتر به او توجه کرده و در زمان‌های آرامش او را تحسین کنید. در نظر داشته باشید که پاداش برای رفتار خوب کودک تقویت کننده محسوب می‌شود. تحسین و پاداش می‌تواند به صورت کلامی یا هدیه باشد. خرید اسباب بازی پسرانه یا دخترانه با توجه به جنسیت کودک یکی از پاداش‌های جذاب است.
اسباب بازی ماشین کنترلی تراکتور دیوانه
از بین رفتن صمیمیت بین کودک و والدین
برای ایجاد یک رابطه محکم و صمیمی بین والدین و فرزندان باید نکاتی زیادی رعایت شود. پدران و مادرانی که مدام به کودکان خود غر میزنند یا به طرز صحیحی اشتباهاتشان را به آنها گوشزد نمی‌کنند دچار فاصله عاطفی خواهند شد. در نظر داشته باشید لازم نیست که هنگام تنبیه کودک عصبانی و آشفته باشید. بلکه فقط طوری با کودک خود برخورد کنید متوجه شود که دچار کاری اشتباه شده است.
از بین رفتن حس بین کودک و والدین
مواجه شدن با اختلالات یادگیری
در بخش‌های قبلی راجع به روش‌های اشتباه سرزنش کودک و پیامدهای منفی آن صحبت کردیم. اکنون یکی دیگر از تاثیرات آسیب‌زا در این زمینه را بیان می‌کنیم. میتوان گفت یکی از دلایلی که کودک نتواند در محیط آموزشی و مدرسه یادگیری خوبی داشته باشد، رفتار نادرست والدین است. سرزنش کردن یکی از رفتارهایی است که کودک را دچار این مشکل خواهد کرد. در صورتی که فرزند شما بر اثر عوامل مختلف دچار عدم یادگیری، کمبود توجه و یا یک مسئله عاطفی است، که کار او را در مدرسه تحت تاثیر قرار داده، باید برای کمک به او پشتیبانی‌های ویژه‌ای انجام دهید تا عملکرد او بهتر شود.
اختلال در یادگیری کودک
از بین رفتن اعتماد به نفس
والدین به این نکته توجه کنند که اگر می‌خواهند کودکانی با عزت نفس بالا داشته باشند، باید به نوع رفتار خود با فرزندشان دقت کنند. چرا که یکی از تاثیرات منفی سرزنش کردن از دست دادن اعتماد به نفس در کودک است. تمامی کودکان زمانی که با خشم، فریاد و سرزنش والدین روبرو می‌شوند، احساس عدم ارزشمندی خواهند کرد. در نظر داشته باشید که پایه‌های کودکی با اعتماد به نفس بالا از سنین پایین بنا می‌شود. او نباید همیشه مطیع اوامر والدین بوده و با تمامی اطرافیانش موافق باشد.
انتقال رفتار صحیح به فرزند از روش‌های مختلفی امکانپذیر است. همیشه به رفتاری که می‌خواهید کودک آن را انجام دهد، بازتاب مثبت بدهید. یک پاداش مناسب نیز در برخی مواقع او را به تکرار کارهای دلخواه شما تشویق می‌کند. خرید خرس به عنوان پاداش یک گزینه پیشنهادی و مناسب است. مزیت همراه کردن کودک با خرس عروسکی این است که در ارتباط با او به آرامش خواهد رسید. علاوه بر این ابن نوع عروسک به عنوان یک دوست همیشگی محسوب شده و حس استقلال از والدین را به کودک منتقل می‌کند.
عروسک خرس لباس سالیوانی
نحوه برخورد با اشتباهات کودک
در نظر داشته باشید که کودک بدون اشتباه وجود ندارد و همه افراد حتی بزرگترها در طول عمر خود دچار اشتباهاتی می‌شوند. به همان اندازه که روش‌های اشتباه سرزنش کودک برای او مخرب است، نحوه صحیح برخورد از طرف والدین در برابر اشتباه نیز در آینده کودکان موثر خواهد بود. در ادامه راهکارهایی مفید و مناسب در مواجه با خطاهای کودکان ارائه می‌دهیم:
نادیده گرفتن به صورت سنجیده
معنی این جمله این است که باید رفتارهایی از کودک را که دوست دارید مورد تعریف و تمجید قرار دهید. در نقطه مقابل هم از اعمال با رفتارهایی که از کودک سرزده یا مورد قبول شما واقع نمی‌شود چشم پوشی کنید. استفاده از این روش نیازمند صبوری است و رفتارهای کودک باید دسته‌بندی شود. طبقه بندی رفتارهای گوناگون کودک، از پرخطر شروع شده تا رفتارهایی که خطری کودک و اطرافیانش را تهدید نمی‌کند. در نظر داشته باشید که برخی از والدین این روش را دوست داشته و به راحتی بکار می‌گیرند اما برخی دیگر لین روش برایشان کارساز نخواهد بود. چرا که آستانه تحمل افراد با یکدیگر متفاوت بوده و نادیده گرفتن کارهای کودکان برایشان عذاب آور است.
نادیده گرفتن به صورت سنجیده
رفتارهای مطلوب را تقویت کنید
این روش نیز در بهبود رفتارهای نادرست کودک تاثیرگذار بوده و در موقعیت‌های مناسب یک نوع برخورد صحیح با اشتباهات کودک است. به عنوان مثال شما از لجوجی، نق زدن و لجوجی کودک به ستوه آمد‌ه‌اید، به مجرد اینکه او لجاجت را کنار گذاشت او را بلافاصله تحسین کنید. بنابراین می‌توانید به او نزدیک شده، در آغوش گرفته و از از او تعریف کنید. در صورتی که مجددا به رفتارهای نادرست قبلی برگشت به او هیچ توجهی نکنید تا دست از کار اشتباهش بردارد. در برخی اوقات نیز به صورت غیرمستقیم و زیرکانه رفتارهای همسالان یا خواهر و برادرش را مورد تحسین قرار دهید. لازم به ذکر است اگر با یک بار انجام دادن این روش رفتارهای نادرست کودک تشدید شد، دیگر این روش را استفاده نکنید. بنابراین در بکارگیری این روش مانند روش‌های اشتباه سرزنش کودک باید احتیاط نمایید.
در ادامه نیز باید بگوییم که انتخاب یک پاداش مناسب برای رفتارهای شایسته فرزندان کاری آسان نیست. شما باید به عنوان پاداش یا جایزه چیزی را برای او انتخاب کنید که او را بسیار مسرور و خوشحال کند. می‌توانید برای این کار وقت گذاشته و خواسته‌های او را مورد بررسی قرار دهید. اگر تصمیم دارید برای فرزند دخترتان یک جایزه تهیه نمایید، بهتر است ابتدا به علاقمندی‌ها او توجه کنید. بسیاری از دختران طرفدار پر و پا قرص انواع عروسک هستند. یک گزینه پیشنهادی در این زمینه خرید عروسک باربی برای فرزند دلبندتان می‌باشد. عروسک‌های باربی با ظاهری جذاب و دلبر کودک شما را سرگرم کرده و علاوه بر ابن مهارت‌های مختلف و روابط عاطفی را در او تقویت خواهد کرد.
عروسک باربی چشم تیله ای
از محروم کردن موقتی استفاده نمایید
یکی از روش‌های مناسب در مواجه با رفتارهای نادرست کودک، محروم کردن کودکان از امکانات همیشگی او می‌باشد. غالبا بیشتر روش‌هایی که والدین از آنها کمک می‌گیرند، تکراری هستند. به این نکته دقت کنید که از روش محروم کردن برای مدت زیادی استفاده نکنید. استفاده از این روش معمولا موثر واقع خواهد شد چرا که با محروم کردن کودک از تعریف و تمجید‌های قبلی محروم خواهد ماند. پس در این شرایط فرزند شما باید احساس کند که چیزی را از دست می‌دهد و در واقع احساس محرومیت را کاملا درک کند.
به عنوان نمونه اگر برای مدتی کوتاه کودک را اخراج می‌کنید باید مکانی را برایش در نظر بگیرید که امکان سرگرمی و بازی برایش وجود نداشته باشد. یا اینکه جایی باشد که از فعالیت‌های خانواده دور باشد. به عبارتی دیگر مکانی برای اخراج کودک مشخص می‌شود باید فعالیت مورد علاقه او را محدود کند. مانند کودکی که به دوچرخه سواری یا بازی با کامپیوتر علاقمند است. در این شرایط اگر در اتاق اسباب بازی‌هایش هم قرار گیرد باز هم برایش تنبیه محسوب شده و مکانی مناسب برای اخراج خواهد بود.
محروم کردن موقتی کودک
استفاده از روش تصحیح بیش از حد
کمک گرفتن از این روش تربیتی، جایگزینی مناسب برای روش‌های اشتباه سرزنش کودک محسوب می‌شود. روش تصحیح بیش از حد یک روش تربیتی مفید و کاربردی بوده و جایگزین عصبانیت، سرزنش کردن، فریاد کشیدن و یا تنبیه بدنی است. اگر فرزند شما رفتارهای آزاردهند‌ه ای را در خود تثبیت کرده یا شما تصمیم گرفته‌اید که رفتارهای ناشایست کودکتان را اصلاح نمایید، این روش موثر را در اولویت قرار دهید. برای بکارگیری این روش به این صورت عمل کنید: هر نوع رفتار یا عمل نادرستی که از کودک سرزد را به عنوان تنبیه یا جریمه برای قرار دهید.
مثلا اگر قسمتی از دیوار را خط خطی کرده طرز صحیح پاک کردن دیوار را به او یاد داد دهید. سپس بعد از اینکه به دقت دیوار را تمیز کرد در صورتی که بقیه دیوار نیز نیاز به نظافت داشت از کودک بخواهید که بقیه دیوار را هم تمیز کند. در این شرایط اگر کودکتان مقاومت کرد و اعتراض کرد که تمیز کردن بقیه دیوار به او ربطی ندارد، کاملا بی‌توجه بوده و قاطعانه در برابر او مقاومت نمایید. می‌توانید به او بگویید که احساس او را کاملا درک می‌کنید با مهربانی او را به ادامه کار تشویق کنید.
یا اگر فرزندی دارید که نسبت به صدا کردن شما بی‌تفاوت است، یا در اتاقش با صدای بلند می‌گوید: بله! از او بخواهید در اتاقش مانده و سپس او را صدا کنید. پس از آمدن مقابل شما مجدد از او بخواهید که به اتاقش رفته و دوباره او را صدا کنید. این کار را با مهربانی و آرامش به مدت ۱۰ بار ادامه دهید. به این ترتیب فرزند شما به صورت غیرمستقیم و با کمک روش تصحیح بیش از حد رفتارش تغییر خواهد کرد.
کلام آخر
در این پست آموزشی به بررسی روش‌های اشتباه سرزنش کودک پرداختیم. همچنین تاثیرات منفی سرزنش کودکان و نحوه برخورد با اشتباه کودک را به صورت جامع و کامل شرح دادیم. گفتیم که کودک بدون اشتباه وجود ندارد و نحوه برخورد صحیح یا نادرست والدین تاثیرات زیادی را بر آینده و روان او برجای خواهد گذاشت. اگر شما نیز روش‌های مفید و کاربردی را جایگزین روش‌های ناصحیح مانند سرزنش، تنبیه بدنی و تحقیر کودکان کرد‌ه‌اید، در بخش کامنت‌های این پست آموزشی با دیگران اشتراک گذاری نمایید.